Fortune Türkiye’nin Genel Yayın Yönetmeni Cüneyt Toros, Kuzey’e yazdı.
Türkiye İstatistik Kurumu geçtiğimiz günlerde 2014 yılı hanehalkı tüketim araştırmasını yayınladı. Bu rakamlar, 2004 yılı ile karşılaştırıldığında 10 yılda Türkiye’de bir ailenin tüketim alışkanlıklarında nasıl değişikler oldu?
Geçtiğimiz günlerde Türkiye İstatistik Kurumu 2014 sonu itibarıyla Türkiye Hanehalkı Tüketim Araştırmasını yayınladı. Konuyla ilgili güncel bir çok haber yapıldı.
Bu anketin en önemli özelliği %20’lik gelir gruplarına göre Türkiye’de tüketim alışkanlıklarını ortaya koyması. Aslında anket yöntemiyle yapılan bu çalışmaya en büyük eleştiri dilimlerin daha daraltılmaması. Türkçesi, %20’lik gelir grubu yerine, örneğin %5’lik dilimler haline tüketim alışkanlıklarını görebilseydik, o zaman gelir grupları arasındaki farklılıkları daha iyi analiz edebilme imkanı doğabilirdi.
Ancak benim açımdan konu bu değil. Türkiye son 10 yılda oldukça gelişti. Milli geliri 4.172 dolardan 10.404 dolara yükseldi. Hal böyle iken zenginleşen! Hanehalkının tüketim eğilimlerinde keskin bir değişim olup olmadığını merak ettim. Aile bütçesi nasıl değişti?
Yaptığım 2 tablo da basit bir mantığa dayanıyor. İlkinde, 2004 yılında hanehalkı tüketim dağılımını aldım. Bunu şöyle açıklayabiliriz, hanehalkın her 100 lirasının ne kadarını neye harcadığı bu tabloda görülebilir. TÜİK ne yazikki 2004 yılında bu dağılımı gelir gruplarına göre açıklamadığı için Türkiye ortalamasıdır.
İkinci tabloda ise, aylık ortalama hanehalkı tüketim harcamasını (2004 yılında 889 TL, 2014 yılında 2848 TL) ilk tablodaki yüzdesel dağılıma göre harcama gruplarına dağıttım. Buradan, o grupta kaç TL harcama yaptığımızı buldum. Daha sonra her bir grup için 10 yılda harcamalarımızın ne kadar arttığını hesaplayıp, bu artışı TÜFE enflasyonundan arındırdım. Böylelikle her grupta yaptığımız harcamaların 10 yıllık reel artışını ortaya çıktı.
Metedolojiden sonra sadede gelelim.
Her iki tabloya bakarak (Tabloların üzerine tıklayarak orjinal boyuttaki halini görebilirsiniz), 10 yılda zenginleşen Türkiye hanehalkının tüketim alışkanlıklarında ne gibi değişikler olmuştu.
İşte çıkan sonuçlar;
Geçtiğimiz 10 yıllık dönemdeki harcama değişimleri ile önümüzdeki 10 yıla bakarsak kabaca sonuç şu;
Dışarıda yemeye içmeye harcadığımız para daha da artabilir, otomobile ödediğimiz para miktarı geçmiş 10 yıldaki hızlı tüketime rağmen biraz hız kesebilir, eğitime çok fazla para harcamadığımız için, orta gelir tuzağından kurtulma şansımız 10 yılda pek yok gibi.
Kalın sağlıcakla..
Cüneyt Toros’un Diğer Yazıları